Buổi sáng chạy xe ngoài đường, có chị kia chạy xe ngang qua, nhắc: “Em ơi gạt chân chống”.
Nho nhỏ thôi, tự nhiên thấy vui dễ sợ. Ý là, thấy mừng vì Sài Gòn hẵng còn những người sẵn sàng nhắc nhau gạt cái chân chống lên, tắt đèn xi nhan đi, nhớ quẹo phải chứ khúc kia quẹo trái là đâm vào hẻm cụt… Mấy cái mà, khi đang trực tiếp là một người lái xe, bạn hay bị quên, không để ý, và nếu đi tiếp với trạng thái đó thì có thể dập mặt lúc nào không hay.
Chạy xe thì như vậy, mà đi trên con đường của chính mình cũng vậy. Dù cầu toàn đến đâu, ta vẫn cần lắm những lời nhắc nhớ. Phần lớn là để nhắc ta không tệ đến thế đâu mà.
Một người em của tôi xin lời khuyên về con đường em sắp đi. Tôi bảo mình chỉ có thể cảnh báo là nó sẽ rất khó. Không phải khó về công việc, vì chị biết em là đứa rất chăm chỉ và nỗ lực. Nhưng sẽ luôn có những đoạn khó đến nỗi mà, em cảm thấy mình vô dụng và không có một giá trị gì cả.
Những lúc đó em rất cần một ai đó thật gần và thật tin tưởng, nói cho em biết một điều đơn giản, rằng đừng đánh đồng những việc mình đang làm với giá trị cốt lõi của bản thân. Làm sai thì nhận, làm dở thì chịu, học tiếp và làm tiếp.
Cái chuyện đơn giản đó lúc khỏe mạnh dễ nói dễ làm, nhưng lúc yếu lòng thì khó. Cần một cái vỗ vai từ ai đó, nói cho mình hiểu.
Hey, gạt cái chân chống đó lên. Tắt cái đèn xi nhan đi. Tắt máy đứng lại luôn cũng được. Rồi đi tiếp.
Lúc còn đi học, mình không phải đứa được thầy cô đánh giá cao. Đến khi chập chững đi làm, cũng bị quản lý rầy la nhiều. Càng làm lên cao, thì cái sai càng dễ xảy ra nghiêm trọng. Và lần nào cũng sợ như vậy cả.
Hồi xưa mình trốn sau vườn nhà khóc. Lúc đi làm trốn sau quầy bar khóc. Có lúc sợ quá phải xin nghỉ ở nhà nửa buổi để khóc sưng vù mắt.
Nói thế để hiểu rằng nỗi sợ của người làm sai, làm không tốt hoàn toàn có thật. Mình tin là thế, dù người ngoài có thấy họ sao mà mong manh quá, nhưng bản thân họ lúc đó đã vỡ vụn bên trong hết cả rồi.
Nhưng giờ, hãy chỉ nói câu chuyện của góc nhìn cá nhân thôi. Rằng hãy chấp nhận rằng chúng ta đang mong manh, chúng ta vừa làm sai – làm không tốt, và ta thất vọng về bản thân mình. Song phần lớn thứ cảm xúc kinh khủng ấy, nó đến từ việc tự khuếch đại cảm xúc bản thân lên – nhiều hơn hẳn nguồn thông tin thực đến từ bên ngoài. Lý do là cơ chế tự phòng vệ của bản thân thôi, gây ra sợ hãi để báo động và tìm giải pháp – nó là cơ chế tự nhiên tốt đẹp, nhưng nhiều khi hơi quá.
Càng lớn thì mình càng nhận ra sự quở trách từ bên ngoài có thể đã dừng luôn từ lúc lời được nói ra. Chỉ có ta thường sẽ ngân vang tiếp mấy lời đó trong đầu mà thôi.
Kinh nghiệm của mình là hãy tự chia việc xử lý tình huống đó thành hai giai đoạn.
Giai đoạn một là yên lặng để lắng nghe cảm xúc. Đoạn này thường thì chỉ khóc và rối bời thôi chứ hiếm khi làm được gì hơn. Sáng suốt chưa xuất hiện ở đoạn này, nên cách tốt nhất là khoan hành động gì, ngoài chuyện ngồi lại với mình, cho mình xả ra hết.
Giai đoạn hai là bình minh sau bão, bước ra ngoài xem nhà cửa phố xá làm sao, cây đổ xe hỏng kính vỡ gì không. Giờ là lúc bình tĩnh nhìn nhận vấn đề thực tế và tìm cách giải quyết. Lúc còn trẻ quá thì hơi khó để nhìn rộng vấn đề, nên mình hay dùng quyền trợ giúp gọi điện thoại cho mentor (ai cũng nên có một mentor như thế). Mentor là người giúp mình phân tích tình huống ở vị thế giàu kinh nghiệm hơn. Từ đó, nhiều khả năng quyết định mình đưa ra sẽ sáng suốt hơn.
Một cái nữa mình muốn nói thêm, là tuổi trẻ của mình trải qua mấy khúc như sau. Một là tin hoàn toàn vào lời quở trách và thấy rất tệ về bản thân. Hai là đến đoạn tin vào bản thân, healing các kiểu và cảm thấy thực sự khó chịu thậm chí căm ghét những lời khốc liệt trước đó phải nghe. Ba là giai đoạn tách biệt hai thứ đó ra: [1] Cảm xúc của bản thân & [2] Dữ liệu thực tế từ sự kiện.
Đến một lúc nào đó, khi có vấn đề xảy ra, thay vì ngay lập tức quành về đay nghiến bản thân hay cáu giận người khác, mình chọn cách ngồi xuống giải quyết vấn đề.
Thuần túy vấn đề, không vơ nó vào phần giá trị cốt lõi trong con người mình nữa. Làm sai thì nhận, làm dở thì xin lỗi, không được nữa thì sẵn lòng chịu trách nhiệm và rời đi. Nhưng nhất quyết không cay nghiệt với chính mình, và cũng nhất định không đổ sự cay nghiệt đó lên đầu người khác.
Khi nghĩ về những góc quán mà tôi ưng đến; tách cà phê, ly matcha tôi thường dùng; cửa tiệm nơi tôi thường sửa xe; nhà hàng nơi tôi hay hẹn bạn… tất cả những nơi chốn đó – đều có một điểm chung. Đó là, nó thành công bền vững qua nhiều năm, dù không mấy khi truyền thông rầm rộ.
Có lúc chúng tôi cũng nói vui với nhau, rằng họ được ông bà độ, cô thương, thần tài nhớ mặt. Nhưng nếu nghĩ kỹ hơn, thì họ đều thành công theo trường phái thực tài.
Họ có nền tảng tốt, chuyên môn sâu trong từng lĩnh vực riêng. Họ dành nhiều tâm sức bồi đắp những kỹ năng cốt yếu, nâng cấp sản phẩm không ngừng, chăm chút từng góc bàn cái ghế, đến cái ổ cắm điện cũng xịn – mấy thứ mà chưa chắc khách hàng đã nhận ra.
Khách hàng có thể chưa nhận ra ngay, nhưng người chủ thì phải nhận ra, và để ý. Sự để ý không chỉ diễn ra trong giai đoạn khởi dựng, mà còn phải xuyên suốt, cập nhật không ngừng. Tinh tế và chu đáo.
Tôi biết bây giờ là thời đại của những cơn gió thuận chiều vút cao. Bạn có thể bay lên rất nhanh khi còn rất trẻ, hưởng thụ những thành công mà người thời trước có khi phải mất cả đời.
Song thời gian có ý nghĩa của nó, và nền tảng không nói sai. Nên dù mình đang ở thuận chiều cơn gió, cũng xin thường xuyên nhìn lại sợi dây nối dài xuống đất, nhìn lại đôi cánh, độ sải, kết cấu, độ đằm… mọi thứ.
Và đôi khi sẵn sàng bay chậm lại, để ở một đoạn tiếp theo ta có thể bay xa hơn.
Vì có đến hơn 60 năm cuộc đời để bay, thật lòng mong bạn can trường vững cánh.
Mọi người thường nói về sự đáng sợ của buổi sáng Thứ Hai, nhưng tôi ít khi phân biệt được sự khác biệt của sáng Thứ Hai và sáng Thứ Ba, Thứ Tư, Thứ Năm… Về cơ bản thì chúng luôn đáng sợ như nhau, hoặc dễ chịu như nhau.
Sự dễ chịu lớn nhất là con tôi phải vào học từ 7 giờ sáng, mà tới 9h30 tôi mới vô làm. Có đến hai tiếng rưỡi đồng hồ để ta được sống trọn vẹn là chính mình, sống đầy từ hôm nay, sống bùng nổ, sống bung hết chất mình… như rất nhiều brand đã nói.
Sự dễ chịu thứ nhì là tôi đang ở Việt Nam. Đất nước này có nhiều vấn đề, nhưng cũng có rất nhiều ngõ hẻm – nơi những vấn đề được giải quyết triệt để.
Ví dụ như, một tô bún bò. Hoặc một tô hủ tiếu ít hủ tiếu không lấy gan thêm trứng cút, rau giá trụng chẳng hạn. Bánh mì que paté hay bánh mì chả cá. Cà phê sữa đá hay bạc sỉu. Lục trà mật ong thạch dừa.
Tôi luôn khâm phục trí nhớ của những người bán hàng ăn, nhất là khi tôi đã đi ăn với những đồng nghiệp dễ tính của mình. Nếu có 20 người thì họ sẽ có 21 yêu cầu khác nhau, cả những yêu cầu tôi không thể tưởng tượng ra – nhưng bằng một cách thần kỳ không giấy bút, chị bún bò luôn nhớ hết yêu cầu của từng người một. Nói đến đây tôi biết ơn những công ty đã nhận tôi vào làm dù tôi không hề có siêu năng lực này.
Sự dễ chịu tiếp nữa là những ngôi nhà cao lớn giữ cây. Họ trồng những loài cây lâu năm, bóng tỏa vươn ra khỏi bức tường nhà họ, để cho những người lạ có cớ đi qua, trầm trồ xuýt xoa, đứng lại chụp vài kiểu ảnh, hoặc ngồi bệt dưới đó một lúc. Chỉ để được ngồi dưới một tán cây.
Tôi cũng thấy dễ chịu ngay cả vào những buổi sáng phải chạy deadlines. Nói chung công việc không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Phần lớn thời gian chúng mang đến nhiều rắc rối. Nhưng kiểu, như một trò chơi, chúng mang đến cho bạn một thử thách nào đó, và bạn liên tục tìm cách cải thiện bản thân để qua vòng. Nếu chưa qua, thì cứ làm lại.
Và chưa bao giờ tôi phải làm một mình. Lúc nào cũng có ai đó đang chiến một cửa game cùng tôi. Ai đó động viên tôi và rồi tôi động viên ai đó. Kiểu như, chỉ cần không dừng lại thì cỡ nào chúng tôi cũng phá đảo.
Trong một bài hát của anh Chung Tuệ, có mấy câu thế này: “So if I tell you I love you, as I deeply must It’s because my heart is full and it’s going to burst You can’t love me back, well, I’d rather be hurt The pain of a life not lived is much, much worse”
Anh nói rằng, khi tôi nói “anh yêu em”, thì đó là điều mà tôi cần phải nói. Trái tim tôi sắp không chịu đựng nổi, nó đầy quá rồi. Cái câu “anh yêu em” nó không phải một gánh nặng, hay một lời đòi hỏi. Nó chỉ là một lời cần được nói ra, được tỏ bày. Và khi tôi được tỏ bày, nghĩa là tôi đang sống.
Câu chuyện của anh làm tôi nhớ đến một thủa xa xưa, có lần tôi cũng phải lòng một người nọ. Đó là thứ tình cảm kỳ quặc, kể ra cũng chưa có gì, nhưng vì không nói được, nên cứ nằm ở đấy mãi, day dứt hồi lâu trong tim. Đến một ngày, tôi quyết định nói ra. I tell you I love you, as I deeply must, cause my heart is full. Nói ra được rồi, tự nhiên lòng dễ chịu. Tự nhiên, cái cục tương tư kỳ quặc chẳng đi về đâu đó, được gỡ ra, trôi theo dòng nước mắt, và tan biến nhẹ nhàng.
Bây giờ nhìn rộng ra hơn, nào phải có mỗi tình yêu mới làm ta bứt rứt quá mà muốn thốt nên lời. Có khi chỉ gặp một câu chuyện bên đường cũng khiến người ta phải để trong dạ, nhộn nhạo khó chịu. Có khi một suy nghĩ vụt thoáng trong đầu, mà không lôi ra được, nó sẽ nằm đấy mãi như cục u.
Tôi hay nói với những người bạn mình, mỗi khi họ có quá nhiều suy nghĩ, rằng hãy thử free writing hoặc free talking. Talking thì tốt khi có bạn, writing thì đẹp khi muốn ở một mình. Nhưng cái việc bạn để cho não mình tuôn chảy ra toàn bộ những gì nó đang chất chứa, giúp cho nó được thông thoáng, giải quyết hết những chỗ tắc nghẽn, và nhẹ nhõm trở lại.
Chỉ có một vấn đề trong chuyện này, đó là đối tượng tiếp nhận câu chuyện của bạn. Khi bạn tỏ tình, dù muốn hay không, bạn đã đặt một vật nằng nặng lên vai người được ngỏ lời. Khi bạn trò chuyện, bạn đã đặt một số quan điểm có thể rất mới hoặc rất khác với quan điểm của người tiếp nhận. Khi bạn viết ra ở nơi người khác có thể đọc được, sẽ có rất nhiều thứ bay về. Quá trình này thì lại không phải lúc nào cũng vui vẻ.
Cái tôi học được trong tất cả những chuyện này, đó là mình vẫn phải nói ra thôi, vì bên trong mình đã đầy rồi.
Nếu mình là người đang chứng kiến một cơn “vì đầy phải nói ra” của người khác, mình hãy là một người nghe thôi. Một người hầu như là lắng nghe, và chỉ nói rất ít. Không mấy người cần một lời khuyên ngay khi họ đang rối ren. Họ cần mở ra trước đã, rồi sau đó mới từ từ đến khâu gỡ rối.
Nếu mình đang không thoải mái trước một cơn dâng trào của người khác, hãy tỏ bày thẳng thắn và từ tốn lui đi. Nếu mình cố chấp ở lại, e sẽ trở thành một cơn dâng trào khác.
Có những cách giải quyết thực ra rất đơn giản, mà nào giờ mình thường không dám làm.
Như cách con bé nhà tôi nói rằng cháu đang cần ở một mình. Hoặc, cháu đang cần trò chuyện. Hoặc, cháu xếp xong cái mô hình này, rồi sẽ quay lại nói chuyện với bố mẹ sau. Như cách một cô bạn của tôi hay nói: Mình đi làm cái này một chút, bạn cứ gõ ra ở đây, lát nữa mình sẽ quay lại đọc nó.
Theo cách đó, tôi tin là người cần nói, sẽ vẫn thoải mái nói. Người có thể nghe, hoặc không, vẫn có thể có lựa chọn cho mình. Và sau rốt, cái hay là, ai cũng được sống thật – thoải mái – và không hề giấu giếm.
Trong bộ phim Perfect Days có một chi tiết nhỏ mà khiến tôi rất nhớ. Đấy là lúc anh chàng dọn toilet cùng bác Hirayama nói rằng “bác không cần phải cố gắng đến vậy đâu, rồi chúng sẽ bẩn lại ngay ấy mà”.
Câu nói quả thật không có chút nào sai. Ông bác Hirayama cặm cụi đi dọn từng cái toilet ở Tokyo, nhặt rác, lau bồn cầu tới sạch bóng lên, thậm chí còn dùng gương soi để lau những vị trí khó nhìn. Để rồi ngay sau đó, một anh chàng say xỉn, một người qua đường bất kỳ có thể tạt vào, đi vệ sinh, và lại làm dơ gần như ngay lập tức thành quả dọn dẹp.
Dù vậy, dù vậy, ông bác già vẫn cặm cụi đi lau dọn từng chiếc bồn cầu, thay giấy, lau sàn… tỉ mẩn từng chút một.
Chuyện này, thoạt nghe vừa đầy tính trách nhiệm, mà cũng vừa phù du kiểu gì. Cái cặm cụi chăm chút và cái tan biến – đến và đi quá nhanh, khiến đôi khi ta phải tự hỏi tất cả những việc mình đang làm đây có ý nghĩa gì. Tất cả, bao hàm cả chuyện giặt giũ, gấp chăn màn, quần áo, quét và lau nhà, nấu ăn, đổ rác, đi làm, lập gia đình, sinh ra và nuôi dưỡng bọn trẻ con, nhìn chúng lớn lên và mình già đi.
Sau rốt, mọi điều ta cố gắng, sẽ chỉ giống như một ông bác già cọ sạch toilet phút trước để phút sau có người đi tè dây ra sàn. Nhưng mà, ông bác vẫn quành lại, và dọn tiếp.
Cũng như thế, bằng cách nào đó, ta vẫn sống tiếp. Không hẳn vì cuộc sống đầy ý nghĩa, hay vì ta sẽ làm nên một điều to lớn vĩ đại nào, hay vì ta sẽ lưu danh sử sách và sống mãi.
Mà có lẽ, sống chỉ là sống thôi, như một ngọn cỏ lúc đâm lên, hay bông hoa vừa mới nở – biết chắc sẽ tàn, mà vẫn hoan ca.
Nghĩ thế có thể buồn, song cũng có thể yên tâm. Nếu mọi thứ đều sẽ biến mất, thì hãy yên tâm để làm những việc cần làm, rồi yên tâm rời đi.
Như một bài thơ của Kobayashi Issa:
世の中は 地獄の上の 花見かな
Trong thế giới này bước đi trên mái địa ngục ta nhìn hoa bay
Có hôm, N. ngồi nói chuyện, bảo rằng em có cảm giác chị luôn làm được mọi chuyện. Từ việc mở quán đến làm đêm thi-ca, ra sách… dường như chị cần chị muốn là chị có thể làm được.
Tôi bảo, ừ nhưng những chuyện chị không làm được thì em đâu biết, nhỉ. Cả nhưng chuyện chị đã làm để mọi thứ có thể diễn ra. Những điều chị đã phải chọn cho nó không xảy ra, để những điều khác được xảy ra.
Nói như thế, không phải để khoe rằng mình vất vả, mà là để nói về một điều rất đỗi hiển nhiên: bất cứ thành tựu nào trên đời, đều được đánh đổi bằng rất nhiều sức lực. Và mọi thứ đều diễn ra trong bóng đêm. Không phải cái bóng đêm của ngày, mà là bóng đêm của mình.
Năm nay là một năm của bóng đêm chung. Tôi nhìn xung quanh, thấy ai cũng như nhau, ai cũng đang phải gồng cả. Nên tôi nhìn lại cái bóng đêm mình đang mang, dường như thấy cũng bình thường.
Khi xem một bộ phim kéo dài chừng hai tiếng, ta dễ dàng nhìn thấy cả những mảng tối và mảng sáng của nhân vật. Có những quyết định được đưa ra, những cơ may và vận rủi đưa đẩy, khiến nhân vật trưởng thành hơn. Nhưng khi đó, ta yên lành ở vị trí của một người chứng kiến, chỉ xem thôi và chẳng mất gì.
Còn khi ta đang là một vai diễn trong đời mình, thật khó để mỗi sáng thức dậy, đều phải đưa ra những quyết định – và chỉ một quyết định sai, một cú sảy chân, có thể kéo tuột cả mình và đội ngũ, công việc xuống bên kia sườn núi, chuyển hẳn thành một bộ phim khác mà có thể mình không hề muốn xem. Đó là thứ áp lực của một người đang sống.
Xong cũng là một niềm vui, và một món quà. Kiểu quà tặng phải do mình tự nhào nặn ra, chứ không dễ ăn như hộp chocolate mix của nhà Sou Chocolatier hay như uống búp trà rừng vào một tối thứ năm trong tuần.
Nó giống như một cuộc chạy đường dài, mà không có đích đến. Chỉ có thể cắm đầu chạy, và tự đánh dấu mình ở một số cột mốc trên đường. Năm đầu tiên, năm thứ hai, đơn hàng lớn đầu tiên, chức vụ cao nhất ta được giao phó, những nhân sự cốt cán ta gặp được, cơn sóng thần thứ n ta phải đương đầu mà vẫn vượt qua…
Đánh dấu nhẹ một cái như thế, rồi lại cắm đầu chạy tiếp thôi, trong bóng đêm, và hiểu rõ rằng không có đích đến nào cả, chỉ có đường hướng mà ta muốn đi. Cuộc đời ta đã chọn. Những con người vẫn bước đi cùng ta.
Và, điều quan trọng xin nhắc lại hai lần, toàn bộ những điều đó là một món quà.
Thông thường khi nghĩ đến chuyện tìm việc, mọi người có xu hướng đi theo cách truyền thống là: tìm tin tuyển dụng > viết CV > rải đơn > chờ gọi phỏng vấn.
Cách này không sai, nhưng thật ra không phải là cách duy nhất bạn có thể làm. Một cách khác bạn có thể nghĩ đến đó là: hỏi người đã có kinh nghiệm lâu năm trong ngành. Nhưng không phải nhảy ra hỏi một cách sỗ sàng rằng: ê có chỗ nào đang tuyển người không? Mà hãy bắt đầu từ việc hỏi họ ngành, nghề đó như thế nào, có những đặc điểm, yếu tố cần lưu ý nào, và, nếu tôi muốn bước chân vô, thì tôi có thể làm gì/chuẩn bị những gì.
Bạn có thể nghĩ cách này hơi khó và hơi phiền, đặc biệt là với các bạn hướng nội, ngại giao tiếp với người lạ, và lại có ít mối quan hệ. Nhưng thật ra bạn luôn có thể, ý tôi là, hãy nghĩ đến việc bạn đang đi trên đường, cần đến một điểm A nào đó, nhưng bạn không biết đường đi cụ thể tới đó, bạn sẽ làm gì?
Bạn sẽ hỏi đường.
Bạn sẽ, tìm một chú xe ôm, một cô hàng nước, một ai đó đang chạy xe kế bên bạn. “Chú ơi cho con hỏi đường ạ!” Và phần lớn trường hợp người ta sẽ chỉ đường cho bạn, trừ khi họ không biết đường thiệt.
Trên thực tế, công việc chính thức đầu tiên tôi nhận được vào năm 21 tuổi, cũng bắt đầu từ việc hỏi một người lạ, rằng ngành đó như thế nào, và nếu muốn tìm hiểu về nó thì em nên làm sao. Tôi nhận được những lời khuyên hữu ích từ một đàn chị (khi đó hãy còn xa lạ) cùng một chiếc email của nhà tuyển dụng, để tôi có thể bắt đầu hành trình giới thiệu và chào bán kỹ năng của chính mình.
Tôi cũng làm điều tương tự khi bắt đầu khởi nghiệp, với quán trà đầu tiên, quán trà thứ hai, thương hiệu thời trang đầu tiên… Tôi xin gặp những người giàu kinh nghiệm, và hỏi họ về những điều tôi sẽ gặp khi bước chân vào con đường này. Không phải ai cũng là người tôi quen thân và dễ mở lời, nhưng bạn biết gì không, dù quen hay lạ, họ cũng đều sẵn sàng đưa ra những lời khuyên hữu ích.
Đó cũng là lý do mà tôi bắt đầu chuỗi tea talk. Chủ đích của tôi là mời những vị khách để có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực của họ, và đến nói chuyện với những người đang quan tâm đến lĩnh vực đó. Thoạt nhiên, tôi nghĩ rằng mình sẽ gặp toàn các bạn sinh viên tới nghe, song hóa ra không phải.
Bên cạnh những bạn trẻ đang chuẩn bị bước vào vòng xoáy công việc, thì cũng có nhiều anh chị vốn đã là chuyên gia trong lĩnh vực của họ – nhưng vẫn quan tâm, muốn hiểu hơn về một ngành, nghề khác.
Kế hoạch của tôi là vầy, người đã đi trước nhiều năm nói về con đường họ đã đi – người đang có ý định bước vào sẽ có thêm dữ liệu để cân nhắc về việc có bước tiếp hay không, và nếu đi vào rồi thì sao, ta cần thêm những kỹ năng hay sự chuẩn bị gì.
Tea talk đã thực hiện được 3 buổi, và tôi nhận lại được rất nhiều lời cảm ơn. Tôi sẽ còn thực hiện tea talk đều đặn mỗi tháng một lần. Tháng sau, tôi sẽ mời một khách mời rất thú vị, và đẹp trai (haha).
Quay lại với con đường mà bạn muốn đi, công việc bạn muốn làm, cơ hội bạn muốn kiếm. Tôi nghĩ bạn có thể bắt đầu từ việc mở lời với những người xung quanh. Họ có thể không trực tiếp trả lời cho câu hỏi của bạn, song có thể giới thiệu bạn đến với người biết câu trả lời.
Bạn có thể nghĩ đó là networking và không thích từ này theo nhiều nghĩa. Song hãy quay trở lại ý nghĩa nguyên bản nhất của từ này, giống như bạn đang đi mà chưa biết rõ đường, hãy thử hỏi người xung quanh. Đó là lý do chúng ta có và luôn cần có: cộng đồng.
Trong buổi tea talk: chín nghề cho chín còn hơn chín nghề, Nhân có nhắc đến một chuyện. Đó là khi bạn học nhiều ngoại ngữ một lúc, thì nhiều người xung quanh nói rằng: sao học chi nhiều vậy? học vậy sao có sức? sao không học cho hết đi rồi học tiếp cái khác.
Nhưng sự thật là, không khi nào ta học-hết được một cái chi cả. Nhân nhận ra rằng, khi bạn học song song từ hai ngoại ngữ trở lên, thì tốc độ hấp thu ngôn ngữ của bạn dường như tăng lên. Điều này đến từ hai lý do.
Thứ nhất, là não bộ được tập luyện để quen với việc tiếp thu ngôn ngữ mới. Việc này giống như tập tạ, hay tập chạy, cả cơ bắp và não bộ đều cần được làm quen với cường độ luyện tập và tăng dần độ khó mỗi ngày. Khi những bài tập dần trở nên quen thuộc, cơ bắp hay não bộ sẽ biết cách để làm việc hiệu quả hơn, tiếp nhận sức nặng hay bài vở một cách dễ dàng hơn.
Thứ hai, với các ngôn ngữ có tính tương đồng, thì tốc độ học sẽ càng nhanh hơn nữa, do não bộ luôn biết cách tìm thấy và gắn kết những điểm giống nhau trong những trường hợp, vấn đề đã gặp phải. Chẳng hạn, nếu bạn đang học tiếng Pháp, và bạn học thêm tiếng Ý, tiếng Tây Ban Nha… bạn có thể cảm nhận rõ tính tương đồng trong các ngôn ngữ này. Hoặc, như trường hợp của Nhân, thì khi học tiếng Trung, bạn bỗng nhận ra rằng mình trở nên giỏi…. tiếng Việt hơn.
Điều này dường như cũng tương đồng trong thể thao. Chẳng hạn nếu bạn là cầu thủ bóng đá, nhưng bạn có tập thêm chạy bộ, hay yoga, thì bạn cũng vô tình hoàn thiện những nhóm cơ khác nhau, và chúng tạo nên một tác động tổng hòa, giúp cơ thể bạn nhanh nhẹn, dẻo dai, khéo léo hơn.
Bên cạnh tác động của cơ thể với cơ thể, tinh thần với tinh thần, bạn cũng có thể bắt gặp những tác động qua lại giữa cơ thể và tinh thần. Chẳng hạn, nếu bạn đã có thời gian thực hành một môn võ nào đó (trong trường hợp của tôi là Aikido), thì bạn sẽ nhận thấy rằng những thực hành về mặt cơ thể, cũng giúp cho tinh thần trở nên vững vàng, bình tĩnh hơn. Ở chiều ngược lại, những thực hành về mặt tâm trí, chẳng hạn như tập thiền, quan sát hơi thở, cũng giúp cơ thể được thả lỏng, thư giản những vị trí tắc nghẽn, và do đó, khỏe mạnh hơn.
Nói dông dài như vậy, để thấy rằng thật ra chúng ta vẫn có xu hướng bỏ trứng vào nhiều giỏ khác nhau. Và điều đó thực ra là có lợi. Chúng giúp cho tâm trí và cơ thể của ta có cơ hội thực hành, rèn luyện ở nhiều phạm vi, vấn đề, chuyên ngành khác nhau. Và sự tổng hòa của toàn thể quá trình đó, tạo nên chính ta, ở từng cột mốc trong đời sống.
Dù vậy, việc bỏ trứng vào nhiều giỏ, hay làm nhiều việc cùng một lúc, không phải chỉ toàn mặt có lợi hay phù hợp. Chúng có thể mang đến những vấn đề cho bạn như thiếu hụt thời gian, đòi hỏi về tài chính, thách thức về kỷ luật, hay giới hạn về sức lực. Đặc biệt, đối với những bạn mê làm việc (workaholic) bạn có nguy cơ đẩy mạnh vào thế quá tải, dẫn đến cạn kiệt (burn-out).
Để tránh những chuyện đó, cũng trong buổi tea talk, tôi có chia sẻ một cách của mình, là “xin quyền trợ giúp từ người thân”. Ở trường hợp của tôi, người đó chính là bạn đời, song bạn cũng có thể tìm bất cứ ai thân gần như cha mẹ, ông bà, anh chị em, bạn bè thân thiết. Hãy tìm ai đó mà lời nói của họ có giá trị lớn với bạn, để khi họ quan sát thấy bạn có khả năng quá tải, họ sẽ rung lên một hồi chuông dõng dạc, để bạn biết điểm dừng.
Vậy thì, bao nhiêu giỏ là đủ?
Câu trả lời là bạn phải thử bỏ vào xem giới hạn số giỏ mà cơ thể bạn chấp nhận là bao nhiêu. Hãy chọn số lượng giỏ và số trứng trong mỗi giỏ phù hợp với năng lực, sức lực và tính cách của bạn. Nếu bạn chưa biết, hãy bắt đầu từ một giỏ đầu tiên, rồi tăng dần lên. Tôi đã từng bắt đầu với hai chiếc giỏ, tăng dần mãi lên đến mười mấy giỏ, cho đến khi rút về còn khoảng năm chiếc giỏ cho vừa lòng tay.
Nhược Lạc 