Gần đây mình nhận được một số tin nhắn hỏi về cách để viết hay hơn, làm sao để bắt đầu, nên đọc sách gì và nên học từ ai. Mình thì không dám nhận là một người viết tốt, nhưng mình đã bắt đầu viết lách nghiêm túc được một thời gian và đang sống bằng nghề viết, nên mình nghĩ có thể chia sẻ một vài điều, như sau:

[1] Viết cái gì?
Viết là một từ bao hàm quá rộng. Có quá nhiều lĩnh vực cần đến viết lách. Bạn không thể hỏi một nhà thơ cách viết tiểu thuyết, cũng như không thể hỏi một copywriter cách làm luận án tiến sĩ.

Biết được chính xác điều bạn muốn viết, sẽ giúp bạn biết mình nên học hỏi các kỹ năng nào cho việc viết lách của mình.

[2] Họ đã viết như thế nào?
Khi đã biết bạn muốn viết cái gì rồi, thì hãy tìm những người viết cái đó và đọc. Quá trình đọc trước tiên là một quá trình xác nhận lại xem bạn có thực sự thích hay cần kỹ năng viết này không.

Ví dụ như mình, ngày bước chân vào ngành quảng cáo, vì chưa biết gì cả, mình bắt đầu học bằng cách google ra các web, page nói về quảng cáo (hồi đó còn hơi ít chứ giờ nhiều vô cùng), đọc sách, đọc blog của các anh chị làm copywriter, inbox hoặc viết email hỏi họ, đi học các lớp ngắn hạn về copywriting, content thinking.

Bằng cách đó, dù mình chưa giỏi lên ngay, nhưng mình có một cái nhìn toàn cảnh, sáng rõ hơn với nghề viết quảng cáo. Nói cách khác, mình lờ mờ hiểu ra mình cần-làm-gì.

[3] Viết, viết nữa, viết mãi.
Câu này nhàm quá, cliché quá, nhưng chưa bao giờ sai. Chỉ có cách tiếp tục viết mới giúp bạn giỏi lên. Bạn tự học rất nhiều trong quá trình tự viết.

Mình đã thử nhiều cách. Đặt đồng hồ 30’ và viết liên tục không ngừng nghỉ (mình xài một cái app mà nếu ngừng thì tất cả những gì vừa viết sẽ bị auto xoá). Viết một ít vào buổi sáng, một ít vào buổi tối, viết khi đi toilet, dừng xe bên đường viết khi chợt nghĩ ra một cái gì đó. Và nhiều nhất là viết vì công việc.

Khoảng năm tháng trước, mình tự đặt ra đề bài là mỗi ngày sẽ có một bài được post trên page Nhược Lạc. Và may mắn thay, mình vẫn duy trì được đến bây giờ. Thỉnh thoảng, có ngày mình post hai bài.

Cả công việc thường ngày và việc viết blog đều đặn giúp cho mình duy trì được cảm-hứng sáng tác có thời-hạn, giúp mình tiến bộ hơn và chuyên nghiệp hơn.

[4] Đọc to những gì mình viết.
Mình có một thói quen là luôn đọc lên thành tiếng những gì mình viết xuống. Điều đó giúp cho mình hiểu được nhịp điệu của bài viết. Nếu bạn đọc lên và thấy lộm cộm trong miệng, hãy thử viết lại cho đến khi lời đọc trong đầu được mượt mà hơn.

Dù là câu ngắn, câu dài, nhịp gấp gáp hay nhàn tản, thì chúng cũng cần sự hợp lý và nhất quán. Điều này mình thấy các bạn rapper làm rất tốt, bạn có thể thử nghe rap (nếu thích) và nhớ thường xuyên đọc thành tiếng những điều mình viết ra nhé.

[5] Tiếp nhận phản hồi và sẵn sàng thay đổi.
Người xưa có câu “văn mình, vợ người” – nghĩa là văn mình thì luôn hay, vợ người thì luôn đẹp 😛 Để mà viết ra một điều gì xong nghe người khác chê thì khó chịu lắm. Nhưng công việc đã dạy cho mình một thái độ khác với việc viết lách. Thứ ta viết có thể chưa phải điều tốt nhất, và người bên ngoài có thể giúp ta có góc nhìn khách quan và sáng tạo hơn.

Hãy lắng nghe và sẵn sàng thay đổi. Vì, [một] như thế bạn mới được trả tiền :)) và [hai] bạn mới có thể tốt lên được.

Viết là một cuộc đối thoại. Bạn sẽ khởi đầu bằng lời độc thoại, nhưng rồi người nghe của bạn sẽ xuất hiện. Bạn có thể lờ tảng họ, hoặc lắng nghe họ. Khi bạn lắng nghe họ, bạn có thể hài lòng, hoặc thất vọng. Nhưng nếu bạn tiếp nhận và xử lý nó, bạn sẽ có nhiều nguyên liệu hơn để hoàn thiện món ăn của mình.

Điều quan trọng nhất, hãy bắt đầu nấu ăn từ hôm nay. Hãy viết từ bây giờ. Và không ngừng, ngay cả trước những lời chê bai, ngay cả khi xung quanh có biết bao người viết đỉnh hơn bạn. Không ngừng, ngay cả khi mình chưa biết con đường này sẽ dẫn mình tới đâu. Và hãy tận hưởng từng bài viết một – cho chính bạn.

Phần thưởng lớn nhất mình nhận được từ viết lách, không hẳn là những chiếc like hay khen ngợi từ độc giả, mà là cảm xúc khi viết ra giúp xoa dịu chính mình.

Biết đâu, đó cũng là món quà lớn nhất bạn sẽ nhận được, cùng với Viết.

Nhược Lạc