Trong tiếng Nhật có một từ dùng để chỉ những điều không thể nhìn thấu, không thể gọi tên, chỉ có thể cảm nhận, đó là: Yu-gen.

Đó là thứ cảm giác “Nhìn mặt trời lặn xuống triền đồi phủ đầy hoa. Thơ thẩn trong rừng hoang mà chẳng nghĩ chuyện quay về nhà. Đứng trên bờ cát nhìn thuyền nhỏ khuất bóng sau đảo xa. Lặng ngắm đàn ngỗng bay đến lúc hòa cùng sắc mây chiều tà. Và đây, bóng tre run ngả xuống thân tre.”

Trong tiếng Việt cũng có một từ mang hàm nghĩa như vậy, đó là: U huyền.

U là ẩn núp, sâu xa. Phàm cái gì giấu nơi kín không ai biết, thời gọi là u. Chỗ ở lặng lẽ mát mẻ gọi là u nhã.

Huyền là huyền diệu, huyền bí. Lẽ sâu xa lắm gọi là huyền. Như người tu đạo, đời gọi là huyền học. Nhà Phật gọi cái cửa do đấy vào tu là huyền quan.

Thật vui khi người ta không cố gọi tên mọi sự, mà chỉ gợi. Yu-gen, hay U huyền, là thứ chỉ có thể cảm thấy, không thể nhìn thấu, không thể phân tách.

Cuộc sống có nhiều điều càng phân tách lại càng sai. Như từng nốt hương, vị trà mình uống sáng nay – nếu cứ cố gọi tên, thì hương bay mất.

Nhược Lạc